دجال کیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ | معنا و مفهوم دجال

دجال چیزی، شخصی یا موجودی از دشمنان امام زمان بوده ویکی از علائم و نشانه‌های ظهور امام عصر(عج)، خروج دجال است. زمان ظهور این موجود در قحطی و سختی بوده و جمعی را فریب می‌دهد. سپس به دست یکی از یاران حضرت مهدی(عج) به هلاکت می‌رسد.

رابطه دجال و ظهور امام عصر (عج)

مطابق با برخی از روایات موجود در این زمینه، دجال خونریزی و فتنه‌های بسیاری را به وجود می‌آورد. همچنین بر اساس آنچه از راویان اهل سنت نقل شده است، او دارای نشانه‌هایی مانند قرار گرفتن چشم چپ در پیشانی و مهارت در سحر و جادو است. در این مقاله سعی داریم اطلاعاتی در زمینه دجال آخرالزمان در اختیار شما همراهان قرار داده و به پرسش‌های شما در مورد اینکه دجال کیست و یا چیست، پاسخ دهیم.

یکى از نشانه هایى که درباره آن، مطالب زیادى مطرح شده و جزو علایم غیرحتمى است، ظهور دجال است. آنچه در توصیف دجال معروف است، این است که وى مردى است کافر (برعکس سفیانى که ادعاى مسلمانى مى کند و ذکر یارب یارب مى گوید و…) یک چشم بیش ندارد، آن هم در پیشانى اش واقع شده و مانند ستاره اى مى درخشد. منبع

معنا و مفهوم دجال

در کتب لغت، برای ریشه و معنای کلمه دجال احتمال‌های بسیاری عنوان شده است که در ذیل، به بیان چند مورد از آن می‌پردازیم:

• واژه دجال از دجیل و به معنای قطران، گرفته شده است. قطران به معنای ماده‌ای است که اعراب در گذشته از آن برای پوشاندن عیوب شتر‌های خود استفاده می‌کردند. در عرف عرب نیز به پوشاندن بدن شتر با قطران، تدجیل گفته می‌شود. به دلیل اینکه دجال نیز مانند قطران سراسر زمین را می‌پوشاند، این عنوان را به او داده‌اند‌.
• یکی دیگر از دلایل نامگذاری دجال، ادعای پروردگاری کردن او است که این کار، یکی از دروغ‌های بزرگ است.
• دجل که ریشه لغت دجال است، به معنای درنوردیدن است. از آنجایی که دجال نیز بیشتر مناطق دنیا را درنوردیده و تحت سلطه خود در می‌آورد، این نام به او اطلاق می‌گردد.
• ریشه دجال از کلمه تدجیل و به معنای پوشاندن است. دجال با کفرش مردم را پوشانده، زمین را با فراوانی لشکریانش می‌پوشاند و یا حق را با باطل پوشش می‌دهد. پس این موارد، از دیگر دلایل نامگذاری دجال است.
• یکی دیگر از مواردی که علت نامگذاری دجال را بیان نموده این مورد است که این واژه از تدجیل گرفته شده است. تدجیل به معنای زراندود کردن برای فریب بوده و به دلیل اینکه دجال با دروغ و نیرنگ، باطل را حق جلوه می‌دهد. درنتیجه موجب فریب مردم می‌شود، این نام را به او اطلاق داده‌اند.

دجال کیست؟

در اسلام یکی از نشانه‌های دوران ظهور، خروج دجال بیان شده است. در مورد اینکه دجال کیست، اینگونه پاسخ می‌دهیم که او فردی کافر بوده و ادعای ربوبیت دارد. با خروجش، عالم را پر از فتنه و آشوب می‌کند. درنتیجه بین لشکر او و لشکر قائم جنگ واقع می‌شود که سرانجام آن ملعون به دست حضرت حجت (عج) یا حضرت عیسی (ع) نابود می‌شود.

در این زمینه روایات متعددی وجود دارد. مانند روایتی از پیامبر اکرم که می‌فرمایند: خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر اینکه قوم خویش را از فتنه دجال برحذر داشته است. همچنین در حدیث دیگری از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم که قیامت برپا نمی‌شود تا اینکه سی نفر دجالی که خود را پیامبر می‌پندارند، ظاهر شوند. بنابراین براساس این روایات، می‌توان نتیجه گرفت که دجال نام شخص معینی نیست و به شخص دروغگو، پر تزویر و گمراه‌کننده اطلاق می‌گردد. همچنین در عصر هر پیامبری، دجال یا دجالانی وجود داشته است که هر یک از پیامبران، قوم خویش را از فتنه او برحذر داشته‌اند.

ویژگی‌ها و ظاهر دجال

در خصوص ظاهر دجال، امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید :

چشم دجال در پیشانی او قرار دارد و مانند ستاره صبح می‌درخشد. او چشم راست ندارد و چیزی در چشم چپ او قرار دارد که آمیخته به خون است. دجال در یک قحطی سختی خارج شده و بر الاغ سفیدی سوار می‌باشد‌. همچنین بر اساس برخی روایات نیز برای دجال ظاهری درشت، تنومند و شکلی عجیب و غریب عنوان نموده‌اند. مهارت بسیاری در سحر و جادو دارد و در جلوی او کوه سیاهی وجود دارد که مردم آن را کوه نان می‌بینند و در پشت سرش، کوه سفیدی از سحر است که به چشم مردم، آب‌های جاری می‌آید.

پس از ویژگی‌های و خصوصیات ظاهری دجال می‌توان به کافر بودن، یک چشم داشتن، ادعای پروردگاری کردن، درنوردیدن سراسر جهان، داشتن عمر طولانی و… اشاره نمود‌. در روایتی از پیامبر اکرم(ص)، نقل شده است که دجال کسی است که چشم چپ او نابیناست و در میان پیشانی او نوشته شده است: کافر. بر چشم او ناخنکی بزرگ نیز وجود دارد. در یکی دیگر از احادیث نبوی نیز اینگونه آمده است که: مسیح دجال مردی قد کوتاه با پا‌هایی فاصله دار است که مویی پیچان دارد. او یک چشم بیشتر نداشته و چشم دیگر او به کلی محو شده است.

دجال در اسلام و روایات

با توجه به روایات متعددی که در زمینه خروج دجال و اینکه دجال کیست وجود دارد، با موضوعات مختلفی روبرو می‌شویم. در ذیل به بیان و تبیین چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.

• حتمی بودن خروج دجال: در روایات مختلفی بر خروج حتمی دجال، اشاره شده است. خروج او، یکی از نشانه‌های آخرالزمان است. در روایتی که امام علی (ع) از پیامبر گرامی(ص) نقل می‌کند، از خروج دجال به عنوان رویدادی گریزناپذیر اشاره شده است. همچنین در برخی از روایات نیز حتمی بودن خروج او را مانند قطعی بودن ظهور امام زمان(عج) دانسته و انکار آن را کفر به شمار آورده‌اند.
• بزرگی فتنه دجال: بسیاری از روایات نیز این موضوع را تأکید نموده‌اند که فتنه دجال، فتنه‌ای بزرگ و بی‌مثل است‌. در روایتی از پیامبر اکرم(ص) به بزرگ بودن فتنه دجال اشاره شده است و ایشان فرموده‌اند که از آفرینش آدم تا برپایی قیامت، امری بزرگتر از فتنه دجال نخواهد بود.
• هشدار همه پیامبران در مورد خروج دجال: اگر بخواهیم به اینکه دجال کیست پاسخ دهیم، باید بگوییم که خطر دجال برای تمامی جوامع بشری گسترده و ویرانگر است. بطوریکه تمامی پیامبران الهی نیز درباره آن هشدار داده و پیروان خود را از آن برحذر داشته‌اند.
• ضرورت پناه بردن بر خدا از شر دجال: روایات بسیاری به اهمیت پناه بردن به خدا از شر فتنه دجال، تأکید کرده‌اند. پیامبر اسلام(ص) در این زمینه می‌فرمایند: هر یک از شما هنگامی که از تشهد پایانی فارغ شدید، باید از چهار چیز به خدا پناه ببرید. از عذاب دوزخ، از عذاب قبر، از فتنه زمان زندگی و مرگ و از شر دجال.

همچنین در روایات بسیاری نیز برای درامان ماندن از فتنه دجال، توصیه‌هایی شده است. مانند یکی از روایات نبوی که می‌خوانیم: هر کس ۱۰ آیه ابتدایی سوره کهف را حفظ کند، از فتنه دجال در امان خواهد ماند. بنابراین ما باید خود را برای رویارویی با این فتنه آماده کرده و با فعال کردن شهود درونی و تقویت ایمان خود، از این فتنه درامان بمانیم. پس لازم است تا با کسب آگاهی بیشتر در این زمینه، بر ترس خود غلبه کنیم.

سرانجام دجال

در مورد اینکه سرانجام دجال چه می‌شود و به دست چه کسی به هلاکت می‌رسد، دو نوع روایت داریم‌. در برخی از روایات به این موضوع تأکید شده است که سرانجام دجال به دست یکی از یاران حضرت مهدی(عج) کشته می‌شود و در برخی دیگر نیز حضرت عیسی (ع)را عامل کشنده او عنوان کرده‌اند.

بنابراین در زمینه روایات دسته اول که از امام علی (ع) نقل شده است، این چنین می‌خوانیم که آگاه باشید بیشتر پیروانش فرزندان نامشروع و اصحاب طیلسان هستند. خداوند او را در گردنه افیق و توسط کسی که حضرت عیسی پشت سر وی نماز می‌خواند، سه ساعت گذشته از روز جمعه به هلاکت می‌رساند.

همچنین در روایات دیگری نیز که در زمینه به هلاکت رسیدن دجال توسط حضرت مهدی(عج) وجود دارد، روایت منتسب به امام صادق(ع) است‌. ایشان می‌فرمایند که روز نوروز روزی است که خداوند در آن روز، قائم ما اهل بیت و اخرین ولی امر را بر دجال پیروز می‌گرداند.

ولی روایاتی نیز در این مورد وجود دارد که دجال توسط حضرت عیسی(ع)، نابود می‌شود‌. مانند روایتی که منتسب به پیامبر اعظم (ص) است. ایشان می‌فرمایند که در همین حالت که وی بدین گونه می‌گذارند، خدای عزوجل مسیح پسر مریم را برمی‌انگیزد. او نزد مناره سفید سمت شرقی دمشق در پوششی زرد نازل شده و درحالیکه دستش را بر شانه‌های دو فرشته گذاشته است، دجال را نابود می‌کند. پس با توجه به روایات مختلف و‌متفاوتی که درمورد سرانجام دجال وجود دارد و‌موجب عدم تمرکز ما می‌شود، نمی‌توان در مورد چگونگی به هلاکت رسیدن او اظهار نظر قطعی انجام داد‌. به همین دلیل، علم آن را به خداوند واگذار می‌کنیم.

نتیجه‌گیری

بنابراین پاسخ کلی به پرسش دجال کیست، این است که دجال شخص یا موجودی از دشمنان امام زمان(ع) بوده که خروجش یکی از نشانه‌های ظهور امام عصر(عج) محسوب می‌شود. دجال در زمان سختی و قحطی خروج کرده و با ظاهرشدنش، فتنه و خونریزی‌های زیادی را به وجود می‌آورد. او جمع زیادی را فریب داده و به سوی خود می‌کشاند. ولی سرانجام به یکی از یاران حضرت مهدی(عج) یا حضرت عیسی(ع)، به هلاکت می‌رسد.

همانطور که در این مقاله اشاره نمودیم، روایات مختلفی در مورد دجال وجود دارد که در برخی جزئیات با یکدیگر، متفاوت هستند. ولی خروج دجال و ادعای ربوبیت کردن او حتمی می‌باشد. او در زمانی که مردم گناهان بسیاری مرتکب می‌شوند، ظهور کرده و بزرگترین دشمن منجی آخرالزمان، محسوب می‌شود. در این مقاله سعی نمودیم به پرسش ما همراهان در مورد اینکه دجال کیست، پاسخ داده و مطالب مفیدی را در این زمینه به شما ارائه دهیم امیدواریم که اطلاعات کافی را کسب نموده باشید.

سوالات متداول

دجال کیست؟

او فردی کافر بوده و ادعای ربوبیت دارد. با خروجش، عالم را پر از فتنه و آشوب می‌کند. درنتیجه بین لشکر او و لشکر قائم جنگ واقع می‌شود که سرانجام آن ملعون به دست حضرت حجت (عج) یا حضرت عیسی (ع) نابود می‌شود.

حضرت علی(ع) در مورد ویژگی‌ها و ظاهر دجال چه میفرمایند ؟

در خصوص ظاهر دجال، امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: چشم دجال در پیشانی او قرار دارد و مانند ستاره صبح می‌درخشد. او چشم راست ندارد و چیزی در چشم چپ او قرار دارد که آمیخته به خون است. دجال در یک قحطی سختی خارج شده و بر الاغ سفیدی سوار می‌باشد‌.

دلیل نامگذاری دجال چیست ؟

یکی از دلایل نامگذاری دجال، ادعای پروردگاری کردن او است که این کار، یکی از دروغ‌های بزرگ است.