ذهن ناخودآگاه

ذهن ناخودآگاه انسان چیست ؟ در نظریه ای که فروید بنیان گذاری کرده است و آن را بسط داده است، فروید ذهن انسان را به دوبخش تقسیم کرده است که یک بخش آن را خودآگاه و یک بخش آن را ناخودآگاه نامیده است. درباره فروید یک مثالی را مطرح کرده است که ما بر اساس این نظریه می توانیم به راحتی ضمیر ناخودآگاه را درک کنیم. از نظر فروید انسان مانند دریایی است که ذهن انسان مانند کوهی از یخ در درون آن قرار دارد. فروید می گوید ذهن ناخودآگاه بخشی از کوه است که در درون آب پنهان شده است و ما به آن دسترسی نداریم. باید برای درک و فهم آن بخش در اعماق دریا شنا کنید تا آن را درک کنید. اما بر خلاف ذهن ناخودآگاه انسان بخش دیگر که ذهن آگاه یا ضمیر آگاه نام دارد همانند همان نوک کوه آشکار و بیرون زده است.

ذهن ناخودآگاه انسان چیست ؟

ذهن ناخودآگاه

بسیاری از رفتارهای ما ناشی از احساسات و باورهای ما می باشد. فروید معتقد است که تمامی باورهای انسان در ضمیر ناخودآگاه انسان پنهان شده است. از همین رو این بخش از وجود ما بر روی تمامی رفتارها، اضطراب ها و تفکرات ما تاثیر می گذارد. بسیاری از باورهای ما را تشکیل می دهد و رفتار ما را کنترل می کند. با وجود اینکه خود انسان اصلا از این موضوع و اینکه در حال کنترل توسط ذهن ناخودآگاه است، خبر ندارد. همانطور که در بخش مقدمه گفتیم تشبیه سازی کوه یخ یکی از بهترین راه ها برای درک بهتر ضمیر ناخودآگاه می باشد. قسمت پیدا و آشکار کوه ضمیر آگاه و قیمت پنهان که بخش اعظم کوه را تشکیل می دهد هم ضمیر ناخودآگاه ما می باشد که اگرچه پنهان است اما بر روی هر چیزی سلطه دارد و می تواند ما را به خوبی کنترل کند.

حا تصور کنید که اگر می توانستید ذهن ناخودآگاه ببینید چه احساسی داشتید ؟ یعنی زمانی که به تمام کوه یخی دسترسی داشتید چه حسی در شما به وجود می آمد؟ چگونه میشد اگر می توانستید به تمامی این کوه یخی مسلط شوید. این نکته را در نظر بگیرید که آنچه در ذهن آگاه ما وجود دارد تنها درصد از توانمندی هایی است که ذهن انسان دارد. اگر شما میتوانستید به نود درصد دیگر توانایی های ذهن خود دسترسی پیدا کنید چه انسانی بودید؟ چه قدرت های بزرگی در شما وجود داشت و چه کارهایی می توانستید انجام دهید.

اگرچه توانایی های ذهن ناخودآگاه به همین راحتی ها و به صورت آگاهانه در دسترس ما قرار ندارند. اما با این وجود تاثیر بسیار زیادی را بر روی رفتارهای ما می گذارند. یک مثال میزنم، سعی کنید با دست خود چند مشت به سمت صورت خود پرتاب کنید، هیچ اتفاقی برای شما رخ نمی دهد و شما هیچ واکنشی نشان نخواهید داد. حالا از کسی بخواهید همین کار را در برابر چشم  و صورت شما انجام دهد. در این صورت بدون تردید چشمان شما بدون کنترل شما از ترس بسته می شوند. این بخشی از تاثیراتی است که ناخودآگاه بر روی رفتار شما دارد.

تاثیراتی که ضمیر ناخودآگاه انسان دارد ؟

همانطور که مشاهده کردید در مثال بالا یکی از تاثیراتی که ذهن ناخودآگاه بر روی رفتارهای شما دارد را مورد بررسی قرار دادیم. اما در این بخش از مطلب قصد داریم مجموعه ای تاثیراتی که این ضمیر بر روی شما و رفتارهای شما می گذارد را به طور دقیق تر و به طور کلی تری مورد بررسی قرار دهیم. تمامی افکار و اعتقادات و باورهایی که در ضمیر ناخودآگاه ما به صورت بالقوه وجود دارند می توانند تاثیرات و البته مشکلاتی را برای ما به وجود آورند که برخی از آنها عبارت اند از:

•     تبعیض
•     اندوه
•     تعاملات اجتماعی بسیار دشوار و سخت
•     ایجاد مشکلاتی که در رابطه با دیگران داریم
•     انجام رفتارها وسواسی و آزار دهنده
•     عصبانیت و تنگی خلق و خو

از نظر فروید بسیاری از خواسته ها، باورها و احساسات به این دلیل که ترسناک هستند در ذهن ناخودآگاه توسط این ضمیر سرکوب می شوند. اما از نظر فروید بسیاری از احساسات سرکوب شده در بخش ناخودآگاه ما پنهان می شوند و گاهی خود را در آن قسمت به ما نشان می دهند و از زیر به سطح می آیند. مثلا در رویاها ما با آنها روبرو می شویم.

از نظر فروید تمامی غریزه ها و تمامی امیال آدمی در ذهن ناخودآگاه پنهان شده است. دو تا از غریزه های بسیار مهم ما که در ضمیر ناخودآگاه ما پنهان شده اند غریزه های مرگ و زندگی هستند. معمولا غرایز زنده ماندن و تلاش برای بقا خود را به عنوان تلاش های جنسی نمایان می کند و انسانی که بیشتر تمایل به زندگی دارد غریزه جنسی بسیار بیشتری پیدا می کند. برخی از رفتارها مانند پرخاشگری، شوک و خطر هم رفتارهایی هستند که معمولا حاصل غرایز مربوط به مرگ هستند و ترسی که انسان به صورت ذاتی از مردن در خود دارد.

از همین رو بسیاری از این دسته از رفتارهای ما اگر چه به نظر توسط ما انجام می شود اما در واقع توسط ضمیر و ذهن ناخودآگاه ما در حال کنترل شدن است. ما می توانیم با استفاده از تکنیک های مختلفی که در بخش تسلط بر ضمیر ناخودآگاه به شما گفته ایم بر ضمیر ناخودآگاه خودمان مسلط شویم و از آن برای بهبود شرایط خودمان استفاده کنیم. به خاطر داشته باشید تمامی رفتارهای تحت تاثیر ضمیر ناخودآگاه ما توسط خود ذهن ناخودآگاه انسان می تواند درمان شود و باز اصلاح شود چرا که ضمیر ناخودآگاه ما تنها کاری را انجام می دهد که ما در طول سالیان مختلف زندگی به صورت ناخواسته به آن آموزش داده ایم.

سخن پایانی

ذهن ناخودآگاه انسان بسیار ی پیچیده می باشد اما کاربردی بسیار ساده دارد. هر چه را که با تکرار و تمرین به آن آموخته ایم و یا هرچه را با تکرار در طول سال ها در آن حکاکی کرده ایم را به خاطر می سپارد و رفتارها، باورها و احساسات ما را بر اساس تمامی آنها کنترل می کند و سعی می کند طبق همان برنامه و دستورالعملی که دارد تا آخر عمر ما رفتار کند، برایش هم فرقی ندارد که آن دستورها مثبت و سازنده هستند و یا منفی و مخرب.